Αυτοκριτική

by Sotos

κερί Ελ Γκρέκο

Πριν από λίγες ημέρες το Sotosblog έσβησε το πρώτο του κεράκι, κι αν δίνει αυτό μια ευκαιρία για κάτι, τούτο θα έπρεπε να είναι και λίγη αυτοκριτική –κι ας μην είναι κάτι τέτοιο καθόλου της μόδας: πρώτοι και καλύτεροι εντός της μόδας του αλάθητου παραδόξως όσοι βαρύνονται με μια τέτοια υποχρέωση κατεξοχήν –οι κυβερνήτες μας, κόμματα και πρόσωπα, με ένα βουνό αυτοί από ευθύνες για την κατάστασή μας. Όμως όχι· αντί να δίνουν το παράδειγμα, υπεραμύνονται της αθλιότητάς τους· και υπεραμυνόμενοι, γίνονται χειρότεροι. Ας κάνουμε, λοιπόν, εμείς την διαφορά.

Έχω πολλά για τα οποία αισθάνομαι την ανάγκη να ασκήσω έλεγχο πάνω στον εαυτό μου για το Sotosblog. Έχω αστειευθεί με ζητήματα που δεν θάπρεπε, γιατί την ίδια ώρα αυτά καίνε ανθρώπους και οικογένειες. Έχω ειρωνευτεί με ύφος υπεροπτικό, αν και γνώριζα ότι η ειρωνία δεν είναι παρά ο ατμός που βγαίνει από την κατσαρόλα, όταν μια κοινωνία βράζει στο ζουμί της –το διάβασα αυτό σε ένα τουίτ και το βρήκα σωστό. Έχω αποσιωπήσει πράγματα που ίσως δεν θάπρεπε, όταν μάλιστα εξακολουθώ να αυτοαποκαλούμαι δημοσιογράφος. Περιορίσθηκα τις περισσότερες φορές σε μια κριτική αφ’ υψηλού, βρίσκοντας παρηγοριά στην εκτίμησή μου για το επίπεδο των αναγνωστών. Έχω, έχω, έχω… Απ’ όλα πιο ασυγχώρητο που είχα επίγνωση.

Αν θα μπορούσα να τα συσκευάσω όλα τα αμαρτήματά μου σε ένα, θα το ονόμαζα αυτό το ένα «αμάρτημα της κανονικότητας»: άλλος γκρινιάζει για την κρίση, άλλος τραγουδάει για την κρίση, άλλος πουλάει πίνακες για την κρίση, άλλος κάνει έρανο για την κρίση, άλλος κάνει ελεημοσύνες για την κρίση, άλλος διαφωνεί για την κρίση, άλλος φωνάζει για την κρίση, άλλος αδιαφορεί για την κρίση, άλλος αυτομαστιγώνεται για την κρίση, άλλος χαίρεται για την κρίση, άλλος αποθησαυρίζει για την κρίση, άλλος γράφει για την κρίση, άλλος κυβερνάει για την κρίση, ο καθένας το δικό του, όλοι σε μια προσωπική «κανονικότητα», όταν, για να βγούμε από την κριση, θέλει να διαχωρίσουμε τη θέση μας από εκείνους που την προκάλεσαν, την διαχειρίζονται και εγκληματούν ακόμα με αυτήν. Όταν θέλει να ενώσουμε χέρια και φωνή, και να ανοίξουμε ένα πολύ συγκεκριμένο μέτωπο εναντίον της. Το ότι προσπαθώ με τις δυνάμεις μου γι αυτό το μέτωπο αισθάνομαι πως δεν με απαλάσσει· διότι το κάνω τούτο και εγώ μέσα από μια δική μου «κανονικότητα», όπως αυτή μεταδίδεται στους άλλους χάρη στο ότι, λ.χ., γράφω καθημερινά, ενώ τα μεγάλα θύματα της κρίσης, κυρίως αυτά ανάμεσα στους «άλλους», βιώνουν την ίδια ώρα στην ζωή τους μια «κανονικότητα» τόσο αλαλιασμένη, τόσο σπαραγμένη και διαλυμένη, τόσο θρυμματισμένη και συντριπτική που δεν μπορεί πια να βιώνεται σαν ανθρώπινη «κανονικότητα». Την κρίση, ναι, την ζούμε όλοι στο πετσί μας. Ανάμεσά μας όμως εκείνοι οι «άλλοι», οι πρηνείς και τελείως ισοπεδωμένοι είναι που δίνουν στην έννοια «κρίση» το πραγματικό της περιεχόμενο.

Με τη δική μου «κανονικότητα», την όποια δική μου «κανονικότητα», νιώθω απέναντι σε όσους βιώνουν όχι απλώς μια φτωχότερη «κανονικότητα», αλλά μια απόλυτα διαλυμένη «κανονικότητα», απέναντι σε εκείνους που εύχομαι να μην συμφιλιωθούν ποτέ με την κατάστασή τους, ώστε να μην την δουν κάποια μέρα σαν μοιραία και οριστική «κανονικότητα», σαν κάτι που δεν αλλάζει, που είναι και θα είναι, που έτσι πια θα εγκαταλείψουν μια μέρα τον μάταιο τούτο κόσμο, ανήμποροι, χαμένοι και αβοήθητοι, περιφρονημένοι από τους περαστικούς της «κανονικότητας» μας, ε, απέναντί τους, λοιπόν, νιώθω σαν Πετσάλνικος που είχε φτιάξει ταμείο για την καταπολέμηση του δημόσιου χρέους, χωρίς ποτέ να μάθουμε τι μαζεύθηκε από αυτό και τι απέγιναν τα χρήματα· και στερηθήκαμε και το γέλιο που θάβγαζε τουλάχιστον αυτή η ιστορία, αν μη τι άλλο. Ναι, σαν Πετσάλνικος, ή σαν ζωγράφος που εκχώρησα κι εγώ μαζί με άλλους Έλληνες καλλιτέχνες έργο μου στον οίκο Bonhams, με σκοπό να διατεθούν οι εισπράξεις από την δημοπρασία στην υπηρεσία της δημοσιονομικής ανάταξης –γελοία πράγματα· για να κερδίσω, εδώ που τα λέμε, λίγη παραπάνω δημοσιότητα και να δηλώνω ευαίσθητος και παρών. Νιώθω σαν κυρία της «Ελπίδας», σαν ορντινάτσα του Στρατού της Σωτηρίας, σαν σαράφης της δυστυχίας, σαν εφοπλιστής που έδωσα μερικές χιλιάδες ευρώ στη Λέσχη μου, για να οργανωθούν συσσίτια, και να εξιλεωθώ στα μάτια του κύκλου μου.

Δυσανάλογες συγκρίσεις με μεγάλα πορτοφόλια, ονόματα της μαρκίζας, τσουβάλια με ψηφοδέλτια, θα μου πείτε, αλλά τα μεγέθη δεν έχουν εδώ νόημα, ούτε και οι αναλογίες. Η ποιότητα της συνειδητής συμμετοχής, το είδος της μάχης, η ευσυνείδητη και συναισθαντική παρέμβαση στην καταπολέμηση της κρίσης μετράει. Αυτή και βαθμολογεί. Προσδιορίζει το άτομο σαν άτομο ή σαν κοινωνική οντότητα. Γεννάει ελπίδες, γεννάει και απογοητεύσεις. Προς τα μέσα και προς τα έξω. Αναδεικνύει τους έντιμους και τους μπροστάρηδες που έχει ανάγκη ο κόσμος ή τους αισχυντυλούς, τους δειλούς, τους ατομιστές, τους βολεψηματίες, τους αόρατους, τους διπρόσωπους, τους λουφαδόρους, τους προσχηματικούς, τους αρωματοποιούς μιας φωλιάς λερωμένης, και όσους εκδίδουν διάφορα συγχωροχάρτια για προσωπική κατανάλωση.

Τώρα για τα άλλα, για κάτι «Επιλεγμένα Ιστολόγια» που διάλεξα με μόνο κριτήριο ότι «αφού με ακολουθούν, λογικό είναι να τα ακολουθώ κι εγώ» δεν θα απολογηθώ. Το Sotosblog δεν είναι κομματικό όργανο. Θεωρώ ότι όποιος διαβάζει κάτω από το δικό μου κείμενο εκείνο που επιλέγω είναι σε θέση να καταλάβει το γιατί και να αξιολογήσει από πού αυτό προέρχεται και τι υπηρετεί. Άλλωστε, ο Γερογκρινιάρης τον οποίο συστήνω στο «διαβάζω συστηματικά» μου αρκεί, για να πληροφορήσει ακόμα και τον πιο αδαή ότι στο Διαδίκτυο κυκλοφορούν γιασεμιά, τριαντάφυλλα με αγκάθια, λάχανα και κοπριές. Σώζει αυτή η πληροφορία από κακοτοπιές. Ομοίως και για άλλες κακοτοπιές σώζει ο εκλεκτός Καρτέσιος που επίσης συστήνω αφού «διαβάζω συστηματικά». Λυπάμαι μόνο που καθώς προσθέτω ιστολόγια, κάποια εκλεκτά πέρασαν στην αφάνεια, διότι μόνο τόσα χωράει κάθε φορά το δικό μου, και αυτό δεν αλλάζει.

Να προσθέσω κλείνοντας, ότι ασφαλώς και όσα γράφω έχουν ιδεολογικές προεκτάσεις –χωριό που φαίνεται κολαούζο δεν θέλει. Ως προς τούτο, μόνο κανά δυό παρατηρήσεις: Πρώτον, πιστεύω ότι οι αναγνώστες του Sotosblog έχουν την δυνατότητα να καταλάβουν ποιους οφελεί η στοχοποίηση του Σύριζα και η πολιτική «της καταγγελίας των άκρων», με την Χρυσή Αυγή στον αντίποδα, και καλά… Σε μια πρόχειρη αναλογία, νομίζω δηλαδή ότι μπορούν να ξεχωρίσουν εύκολα όσοι διαβάζουν το Sotosblog τον λύκο από τον σκύλο, την τίγρη από τη γάτα, την ζούγκλα από τον πολιτισμό. Δεύτερον, σ’ εκείνους που υποτίθεται ότι κυβερνούν στο όνομα μιας ιδεολογίας και καλλιεργούν σκοπίμως την εχθρότητα για να μακροημερεύουν χωρίς να το δικαιούνται, να θυμήσω με επιστημονική θλίψη ότι η μόνη σοβαρή κριτική που έγινε ποτέ στην Αριστερά είναι ότι υπηρετούσε έναν μονόδρομο. Σαν σε τραγική ειρωνία οι ρόλοι έχουν τώρα αντιστραφεί. Και επειδή δεν το αντέχουν αυτό τούτοι οι τιμητές, ξύνουν πληγές που ανήκουν οριστικά στο παρελθόν και δεν αφορούν κανέναν. Ιδιαίτερα δε δεν αφορούν εκείνους που ζουν την καταστροφή της κανονικότητας σαν ζωντανοί-νεκροί, χωρίς άλλη ελπίδα στον ορίζοντα. Οι άλλοι που νομίζουν ότι ζουν την δική τους ας μην ακίζονται…

Δια τα άλλα, που λέει και ο ποιητής, να επαναλάβω και από δω τα λόγια του Μοντιλιάνι –προμετωπίδα αυτά του Sotosblog: «Ο άνθρωπος που δεν είναι ικανός να αντλεί διαρκώς από μέσα του νέους πόθους, μαζί κι έναν καινούργιο εαυτό, να γυρίζει ως επιβεβαίωση την πλάτη στο παρωχημένο και σαπισμένο, αυτός δεν είναι άνθρωπος: είναι ένας μπουρζουάς, ένας φαρμακοτρίφτης, ένας ουτιδανός.» Τα επαναφέρω αυτά τα λόγια ως συμβουλή προς όσους το βλέπουν πάντως ότι θα πρέπει να σηκωθούμε στα πόδια μας, δεν το βλέπουν; και βλέπουν, είμαι σίγουρος, ότι έτσι όπως πάμε αυτό δεν γίνεται.

Με τούτα και με εκείνα θεωρώ ότι όσα όφειλα να πω για γενέθλια, λίγο-πολύ, τα είπα. Έτσι κι αλλιώς οδεύουμε σε μέρες που θα πέσουν κι άλλο οι μάσκες, όσα παντελόνια δεν έχουν πέσει ακόμα, βρακιά και πολλά άλλα· το στριπτήζ συνεχίζεται, αλλά ίσως και να τελειώσει μια μέρα. Στριπτητζούδες και μη, πάντοτε μας αφορά όλους.