sotosblog

Δεν παραβιάζω την συμφωνία μας· εορταστικά γράφω. Αν μέσα στα εορταστικά υπεισέρχεται και κάτι από τα πολιτικά, δεν φταίω εγώ γι αυτό· φαντάζομαι το αντιλαμβάνεσθε και το κατανοείτε. Άλλωστε, όπως έλεγε και ο σοφός Αριστοτέλης «η κυριότερη κοινωνική δραστηριότητα, εκείνη που περικλείει μάλιστα εντός της όλες τις άλλες, είναι η Πολιτική». Υποθέτω βάσιμα ότι ο Σταγειρίτης δεν εξαιρεί με το σκεπτικό του τα εορταστικά –όπως από κοντά δεν τα εξαιρεί εξάλλου και η επικαιρότητα, με τις εξελίξεις της.

Παρατήρησα, λοιπόν που λέτε, στο Πρωτοχρονιάτικο μήνυμα-άρθρο του Επαίτη, μιαν ενδιαφέρουσα παραδοχή εκ μέρους του, μια παραδοχή που λανθάνει ως πομφόλυγα ανάμεσα στις άλλες, γιατί είχε τη μορφή του αυτονόητου: ότι όλοι, λέει, τέτοιες ημέρες κάνουμε έναν απολογισμό για τη χρονιά που πέρασε, μαζί και σχέδια για τη νέα χρονιά που έρχεται. Τα ακούμε εμείς οι άλλοι τούτα και σκεφτόμαστε όσο μπορούμε, αποτιμώντας και συνεκτιμώντας το παρελθόν, με τις αστοχίες μας, τα λάθη μας, τις παραλείψεις μας και τις αναποδιές του· και καταστρώνοντας, κοιτάμε να τα αποφύγουμε.

Χμ… Στη σκέψη έρχεται το «Ομνύει», όπου ο ποιητής μας υπενθυμίζει πόσο εύκολα σαρώνονται όλες οι τέτοιες υποσχέσεις, που δίνουμε στον εαυτό μας· και στους άλλους· επαίτες και μη· καθώς ένα άλλο, εγκόσμιο κι απόκοσμο συνάμα επιβάλλον τις κάνει στάχτη τις δεσμεύσεις τις πρότερες.

Δεν θα ήθελα, ωστόσο, να ακουσθώ σήμερα σαν ένας μοιρολάτρης· όσο διεισδυτικός στις αλήθειες μας κι αν είναι ο Καβάφης με το «Ομνύει» του, όσο κι αν είναι εύστοχος ο προσφιλέστατός μου ο Καρτέσιος ο Ιστολόγος, που ορθά επισημαίνει επιπλέον και το πόσο αυθαίρετα είναι τα διάφορα τέτοια χρονικά ορόσημα, τα πάντα πρόσφορα για εορτασμούς, ευχές, επετείους και… επαιτείους –κυρίως για… επαιτείους (το «ε» με άλφα-ιώτα, εκ του Επαίτης)· κι έτσι, όπως γράφει: «Κανένα νέο κεφάλαιο δεν ανοίγει το 2013, ούτε καν συμβολικά. Συνεχίζεται το πρόγραμμα εξαθλίωσης από μία Δευτέρα σε μία Τρίτη, όπως γίνεται επί εβδομάδες και μήνες ολόκληρους».

Όχι! Δεν θα παρασυρθώ στη μοιρολατρία, δεν θα υποκύψω, αλλά θα προσχωρήσω στο κλίμα των ευχών. Και θα ευχηθώ από τη μεριά μου να είναι η νέα χρονιά μια καλύτερη χρονιά. Αλλά καλύτερη για όλους, όχι μόνο για μένα! Δεν έχει αξία να ευχηθώ να είναι για εμένα τουλάχιστον, αν δεν γίνεται να είναι για όλους. Γιατί αν δεν είναι για όλους, τότε δεν θα είναι καλύτερη ούτε για μένα…

Μένει μόνο ένα ασαφές σημείο στην ευχή μου: Πώς γίνεται να είναι ταυτοχρόνως καλή η νέα χρονιά και για όλους και για τον Επαίτη; Πώς γίνεται να είναι ταυτοχρόνως καλή και για όλους και για τον Παπακωνσταντίνου;

Ο Αρχιεπίσκοπος, που έχει απάντηση ακόμη και για το γιατί επισκέπτεται τον Λαυρεντιάδη στον Κορυδαλλό και κάθεται μαζί του για μισή ώρα και τα λένε σαν δυό καλοί φίλοι από τα παληά, έχει φυσικά απάντηση και για το δικό μου ερώτημα: «Εις τους αιώνας των αιώνων», απαντάει. Την βρήκε έτοιμη αυτήν την απάντηση, είναι η αλήθεια· είναι πάντως μια δυνατή απάντηση –οφείλω να το παραδεχθώ. Τι απαντάμε, ωστόσο, εμείς οι υπόλοιποι, οι ανυπόμονοι και επειγόμενοι; Που δεν πετάει ο νους μας πάνω από τους αιώνες, που δεν φθάνει κάθε μέρα μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία; Πώς μπορούμε εμείς οι επίγειοι να προσδοκούμε απλώς ένα καλύτερο 2013, αλλά για όλους;

Έχω φάει όσες Πρωτοχρονιές θυμάμαι με τούτο το ερώτημα και έχω συναντήσει πολλούς ανθρώπους, που δεν φαίνεται να το αντιμετωπίζουν, ή να σκάνε και πολύ για την τύχη του. Ατυχώς, δεν μπορώ να κάνω και πάρα πολλά γι αυτούς. Είθε να τους αγγίξει ακόμα και αυτούς το δώρο που θα ήθελα να προσφέρω στους άλλους, σε εκείνους που το έχουν αντιμετωπίσει το ερώτημα τούτο, έστω και μια φορά. Ίσως δε να αγγίξει και όσους, παραδομένοι στον κυνισμό της ζωής, εύχονται νάναι το Νέο Έτος καλύτερο τουλάχιστον για τους ίδιους.

Το δώρο μου για το Νέο Έτος είναι ένα ποίημα· για να μην πείτε κιόλας ότι έσπασα τη συμφωνία μας και πρόδωσα το πνεύμα το εορταστικό –γιατί με ποίηση γιορτάσαμε μαζί τούτες τις μέρες, αν προσέξατε· άρα παραμένουμε συνεπείς. Είναι ποίημα ικανό να κάνει και τον πιο διστακτικό, και τον πιο δύσπιστο, ίσως-ίσως και τον πιο κυνικό να βρει το σθένος να ευχηθεί ομοίως, έστω για μια στιγμή, για ένα Νέο Έτος που να είναι καλύτερο για τον εαυτό του, έτσι, όμως, που να είναι καλύτερο για όλους· ένα ποίημα γραμμένο από ένα μεγάλο ποιητή· ένα σπουδαίο ποίημα· λόγος για τον οποίον έκατσα και το μετέφρασα, ομολογουμένως, όπως-όπως:

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΑΡΘΗΚΕ

Σε δυό ο δρόμος χώριζε στου χινοπώρου δάσος.
Τι κρίμα… Ήταν αδύνατο να τους συνταξιδέψω
Και να ‘μαι κάθε μια στιγμή ο ίδιος ταξιδιώτης.
Για ώρα κοντοστάθηκα και αφέθηκα να βλέπω
Στη βλάστηση, όπου ο ένας τους έσβηνε και χανόταν.

Ύστερα, πήρα από τους δυό –σωστός κι ο ένας– τον άλλον
Ίσως για την αξίωση που είχε να προβάλλει,
ως ήταν πλούσια χλοερός, κάτω απ’ το πάτημά μου,
Αν και απ’ τον διάβα είχε φθαρεί όσο κι ο δίπλα μάλλον.
Αν και απ’ τον διάβα είχαν φθαρεί κι οι δυό σχεδόν το ίδιο.

Κι οι δυό τους κείνο το πρωί το ίδιο κείντο εμπρός μου,
Στρώμα τα φύλλα, απάτητα, ουδ’ ίχνος από βήμα.
Αχ! Άφησα τον έναν τους για μίαν άλλη μέρα.
Μα, έχοντας ήδη πείρα από γυρίσματα του δρόμου,
Αμφέβαλα μήπως ποτέ πίσω θε να γυρίσω.

Θε να το λέω πάντα αυτό με ένα στεναγμό
Για χρόνια από τότε πια, για χρόνια στη σειρά:
Σε δυό το δρόμο χώριζε ένα δάσος και εγώ
Πήρ’ απ’ τους δυό τον πιο λιγοδιαβατισμένο.
Και τούτο είναι που έκανε όλη τη διαφορά.

Καλή Χρονιά! Σε όλους.