Αυτοδημιούργητοι κι ετεροδημιούργητοι

by Sotos

Ξεκίνησε σχεδόν αδέκαρος, με καταγωγή από μικροαστική οικογένεια του Πειραιά. Είχε γεννηθεί λίγο πριν από το ’50, χρονολογία μιας γενιάς η οποία, ανάμεσα στα άλλα, ίσα που πρόλαβε το εμβόλιο της πολυομελίτιδας. Ο Γιάννης το πλήρωσε αυτό σαν πρόσθετο, άδικο και ακριβό τίμημα, από εκείνα που ουκ ολίγοι από τους συνανθρώπους μας καλούνται να καταβάλλουν στο μάταιο τούτο κόσμο ήδη από την εκκίνηση. Έτσι, πορεύεται από τότε μες τη ζωή με ένα ζευγάρι πατερίτσες υπό μάλης.

Έσφυζε όμως· έβραζε μέσα του κι έσφυζε. Φαντασθείτε ότι για να μην γίνει βάρος στην παρέα, όταν κινούσαν όλοι τους να πάνε –περπατώντας, φυσικά– από το Πασσαλιμάνι μέχρι το Φάληρο, εκείνος ζωνόταν τα δυό ξύλα και πήγαινε κολυμπώντας· μην τους καθυστερήσει και να τους προφθάσει. Αλήθεια! Και αυτό και άλλα πολλά… παραλειπόμενα…

Θέλετε από θεία ενοχή, θέλετε από βουλή μυστηριώδη και ανεξιχνίαστη, η τύχη θέλησε κάποια στιγμή να σκάσει ένα… γλυφό, σαρκαστικό χαμόγελο στον Γιάννη· και μιαν αυγή τον φιλοδώρησε με κάτι σαν από αντιστάθμισμα στα πάθια του: μιαν επαγγελματική ευκαιρία που εκείνος πάντως άρπαξε στον αέρα. Φιλόπονος και φιλότιμος όπως ήταν από κούνια, δεν άργησε να στήσει καλή δουλειά και πολύ γρήγορα ο κύκλος εργασιών του μετριόταν σε εκατομμύρια –δραχμές τότε.

Από εκείνη την ημέρα ο Γιάννης εξελίχθηκε σε ένα δραστήριο, δακτυλοδεικτούμενο επιχειρηματία —κανονικό, όχι κρατικοδίαιτο. Με πολλά σκαμπανεβάσματα βέβαια, από το ζενίθ στο ναδίρ και πάλι στο ζενίθ κ.ο.κ., LinkedIn-καρδιογράφημα, όπως συμβαίνει συνήθως με τους κανονικούς· αλλά πάντως παραμένει έως σήμερα αυτό που σε γενικές γραμμές αποκαλούμε «επιτυχημένος». Δεν θα πω «αυτοδημιούργητος», γιατί όλοι αυτοδημιούργητοι και ετεροδημιούργητοι είμαστε ταυτοχρόνως… Θα πω, ωστόσο, ότι ως αυτόπτης μάρτυς είμαι σε θέση να πιστοποιήσω πως άξονας και οδηγός του υπήρξε πάντα και απαρέγκλιτα η εντιμότης –φαίνεται ότι είναι δυνατόν αυτό… Σε κάποια συνεργασία με αλλοδαπούς μάλιστα, αυτή η προσήλωσή του στην εντιμότητα στάθηκε κάποτε μοχλος για να εκτοξευθούν, κυριολεκτικά, οι δουλειές του και να περάσουν πια στη σφαίρα των μεγάλων αριθμών.

Με τον Γιάννη έχουμε περάσει ώρες ατέλειωτες μαζί· συζητώντας, βρέχοντάς το, κοντολογίς ό,τι κάνουν οι φίλοι. Μιλούσαμε συχνά γύρω από το επιχειρείν και κάποτε ηθολογούσαμε. «Ξέρεις», μου έλεγε, «ποιο είναι το μοιραίο λάθος που μπορεί να κάνει ένας επιχειρηματίας, ε; Το μοιραίο λάθος είναι να αρχίσει να ξοδεύει τα κέρδη του με το νου του, πριν ακόμη κλείσει η δουλειά. Όχι στην πράξη, γιατί δεν τα έχει· με τη φαντασία του! Και να αρχίσει να λογαριάζει και να δαπανά και να αγοράζει στην παραζάλη του, για να ικανοποιήσει ανάγκες κι επιθυμίες. Σπίτι, αυτοκίνητο, κότερο, δεξιώσεις, δώρα για να κάνει τον καμπόσο και τέτοια… Ό,τι τον σαρακιάζει.  Έτσι και το κάνει αυτό, χάθηκε! Και ο ίδιος και η δουλειά!»

¤

Θυμήθηκα τον Γιάννη, καλή του ώρα, παρατηρώντας την πολιτική ηγεσία να δαπανά αφειδώς και γεμάτη αμεριμνησία κέρδη ονειρικά, από ένα μέλλον που έχει η ίδια προπαγανδιστικά κατασκευάσει, παραμυθιαζόμενη και αυτή με το παραμύθι που σερβίρει στον κόσμο –από γαλλικές εκλογές σε αμερικάνικες, από αμερικάνικες σε γερμανικές, από δόση σε δόση, από τμήμα της δόσης σε τμήμα της δόσης, από χρεοκοπία σε χρεοκοπία, από Ιούνιο σε Ιούλιο, από Οκτώβριο σε Νοέμβριο, σε Δεκέμβριο, τώρα και σε Ιανουάριο, για να κερδίζει χρόνο βραχάκι-βραχάκι και να… μακροημερεύει. Και υπόσχεται, υπόσχεται… Το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο, βλέπεις, είναι η υπόσχεση· αλλά αυτή, σου λέει, κρατάει τον κόσμο στα αυγά του… Και τον καθηλώνει. Δαπανά, λοιπόν· όμως από κέρδη που δεν έχει. Κάνει το μοιραίο λάθος, που έλεγε ο Γιάννης.

Στην κορυφή του Πολιτεύματος, το μοιραίο λάθος διαπράττεται σήμερα με τις υπογραφές στις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου –ούτε στην Επταετία δεν υπογράφτηκαν τόσες πολλές σε τόσο βραχύ χρονικό διάστημα. Ποιος τις βάζει; Εκείνος που η μόνη εξουσία που του έχει εναπομείνει από το Σύνταγμα είναι η άρνηση της υπογραφής του. Σ’ εκείνο το έρμο το γραφείο έχει να ακουσθεί «όχι» σε υπογραφή από την εποχή της πρώτης Πετρούλας!.. (Διευκρίνιση προς νεότερους: έχει υπάρξει και άλλη Πετρούλα στη δημόσια ζωή μας κατά το παρελθόν.) Τι λέει μέσα του άραγε ο κ. «κάτωθι υπογεγραμένος», αν λέει τίποτε; Σύντομα θα δικαιωθώ; Σώζω τη Ελλάδα; Χμ… Καλά έλεγα εγώ παλαιότερα για τα τέσσερα «Π»· όταν το έγραφα δεν είχαμε ακόμη προχωρήσει κανα δυό γράμματα παρακάτω στην αλφάβητο…

Ξοδεύει, λοιπόν, και η κορυφή από φανταστικά κέρδη. Από το εμπόριο της ελπίδας. Κάνει το μοιραίο λάθος. Δεν το αντιλαμβάνεται; Πρέπει να είναι κανείς επιχειρηματίας για να το καταλάβει; Μα, τι λέω; Μήπως και οι πολιτικοί επιχειρηματίες δεν είναι;

Επιχειρηματίες είναι, επιχειρηματίες· και μάλιστα κακοί. Αλλά το καλοί ή κακοί είναι αδιάφορο εδώ. Εκείνο που μετράει είναι ότι το μοιραίο λάθος τους δεν το πληρώνουν οι ίδιοι. Προς το παρόν τουλάχιστον…

Υ.Γ. Δεν άκουσα ποτέ τον Γιάννη να κατηγορεί κανέναν. Ούτε Δημοσίους Υπαλλήλους, ούτε τους Έλληνες, ούτε κανέναν. Ποιός; Αυτός· που θα μπορούσε να κατηγορήσει ακόμα και τον ίδιο τον Θεό.