sotosblog

Η ηρωίδα της ταινίας «Το Κορίτσι με το Τατουάζ», που αναδεικνύει την αναγκαιότητα του σημερινού σημαδεμένου, αποξενωμένου και περιφρονημένου νέου, με τις απαράμιλλες, δυνατότητες, τις κατά τα άλλα μη προσπελάσιμες στους παλαιότερους σε μια χώρα βυθισμένη στη διαφθορά, σχεδόν καταδικασμένη.

Αν υπάρχει μία –το υπογραμμίζω– μία δικλίδα ασφαλείας κατά της διαφθοράς, αυτή είναι η μικρή ηλικία. Πρώτον, διότι δεν έχει προλάβει να εξασκηθεί στις διαδρομές και τους διαδρόμους της, δεύτερον, διότι διατηρεί ρομαντικού τύπου άμυνες και τρίτον διότι έχει ακόμη περιθώριο να αποδείξει πράγματα.

Για το πρώτο οι νέοι κατηγορούνται ως άπειροι, για το δεύτερο ως ονειροπόλοι, δηλαδή μη ρεαλιστές και για το τρίτο ως αλαζόνες. Όταν λέμε κατηγορούνται, ενοούμε από τους μεγαλύτερους, κατ’ εξοχήν δε από τους ηλικιωμένους. Οι ηλικιωμένοι κατηγορούν διότι γνωρίζουν. Τι; Την τέχνη της διαφθοράς, τα κόλπα της και την πονηριά της μύησης σε αυτήν. Όταν κατηγορούν, δεν κατηγορούν επειδή βλέπουν διαφθορά, κάτι που θα τους ήταν πολύ εύκολα αντιληπτό από πείρα· κατηγορούν διότι βλέπουν την αθωότητα. Κάποιοι ανάμεσά τους κατηγορούν από ανόθευτη διάθεση για προστασία, αλλά όταν δεν είναι πρώτου βαθμού συγγενείς, δεν με πείθουν· και πάλι…

Όσο η νεότητα ωριμάζει, αφήνει πίσω της την άτεχνη τάση για παραβατικότητα, μαθαίνοντας να την συγκαλύπτει μέσα από τις δυνατότητες που παρέχει η οργανωμένη κοινωνία για σύννομη παραβατική συμπεριφορά. Αυτή είναι η διαφθορά. Όταν η νεότητα εξασκηθεί πλήρως στη συγκάλυψη της παραβατικής συμπεριφοράς, ώστε να μην γίνεται αντιληπτή, τότε έχει ήδη πάψει να είναι νεότητα· έχει γεράσει· ο νέος δεν είναι πια νέος· είναι γέρος, ένας ακόμη γέρος ανάμεσά μας. Οι υπόλοιποι είναι ήδη στη φυλακή.

Οι ηλικιωμένοι σπανίως αντιλαμβάνονται ότι είναι ηλικιωμένοι –ποτέ δεν πεθαίνει το παιδί μέσα μας. Όταν οι ηλικιωμένοι φέρονται σαν νέοι ιδιωτικώς, γίνονται άλλοτε πρόβλημα, άλλοτε είναι συγκινητικοί και πάντοτε στέκουν σαν καθρέφτης για το γνώθι σαυτόν. Όταν φέρονται σαν νέοι δημοσίως, είναι ασυγχώρητοι.

Δεν υπάρχουν ακέραιοι ηλικιωμένοι; Υπάρχουν. Ο Σωκράτης ας πούμε, που δικάστηκε –όχι στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών ως παρωδία, αλλά στην πραγματικότητα, ως τραγωδία. Με την κατηγορία ότι διαφθείρει τους νέους. Οι άλλοι γέροι δεν τον έκαναν παρέα. Ή κάτι μαυροντυμένοι στα Σφακιά, ας πούμε, που κάθονται με το κεφάλι αγκουμπισμένο πάνω στη μαγκούρα αμίλητοι. Ή το γραΐδιον του Κόντογλου που ανάβει το κερί.

Όλα τούτα τα γράφω με αφορμή την ένταξη του Βασίλη Βασιλικού στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Δημ.Αρ., του κόμματος με τον γηραιότερο επικεφαλής όλων εκείνων των κομμάτων, που διεκδικούν την ψήφο μας για να μας βγάλουν από την κρίση. Θεωρώ τον Βασίλη Βασιλικό διεφθαρμένο; Δεν έχει σημασία τι τον θεωρώ εγώ και δεν θα είχα και το δικαίωμα να τον κατηγορήσω χωρίς αποδείξεις. Γνωρίζω όμως ότι η πιο έντεχνη φαιά διαφήμιση, δηλαδή η διαφήμιση που γίνεται χωρίς να καταλαβαίνει ο τηλεθεατής ότι είναι διαφήμιση, γίνεται μέσα από εκπομπές του… πολιτισμού. Δεν καταβάλλονται τα προβλεπόμενα από τον όλο κύκλο εργασιών στα ταμεία του Μέσου, δεν καταβάλλονται τα προβλεπόμενα στα Δημοσιογραφικά Ταμεία και ο παρουσιαστής παίρνει και το παράσημο του κήνσορα, του τιμητή, του διανοούμενου. Και καλά στα ιδιωτικά κανάλια…

Δεν είναι ο Βασίλης Βασιλικός ένας διανοούμενος; Δεν γνωρίζω· ποιος είμαι εγώ για να κρίνω; Διαθέτω μόνο υποκειμενικά κριτήρια. Κρίνω από τον εαυτό μου και το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι εγώ αδυνατώ να διαβάσω μέσα σε μια εβδομάδα τόσα βιβλία, όσα βλέπω στοιβαγμένα στο τραπεζάκι της εκπομπής του, με εμβόλιμα άσπρα, κόκκινα, κίτρινα, μπλε χαρτάκια ανάμεσα στις σελίδες τους, ως δείκτες επιλεγμένων αποσπασμάτων.

Ο Μανώλης Γλέζος είναι διανοούμενος και άφθαρτος; Ομοίως δεν γνωρίζω. Γνωρίζω όμως ότι βάζει πλάτες για έναν νέο. Κι εν τέλει μπορεί να έχω άδικο σε όλα αυτά που λέω. Και μπορεί να μην είναι οι νέοι άφθαρτοι ή οι ηλικιωμένοι πιο διεφθαρμένοι. Μπορεί να είναι πολύ επιπόλαια η όλη σκέψη μου και για τους ηλικιωμένους και για τις ηλικίες και για τη διαφθορά. Μπορεί να μην είναι καν η διαφθορά το πρόβλημά μας. Για δύο πράγματα όμως δεν νομίζω ότι λαθεύω: στη συνάφεια ως εξήγηση που δίνω στο γιατί υπάρχουν ηλικιωμένοι που παραβλέπουν τι έπαθαν από τους ηλικιωμένους· και στην κρυφή, καταπιεσμένη, ανομολόγητη ενοχή ως εξήγηση στο γιατί ανέχονται να μην ανήκει ο κόσμος στους νέους.

Α! Κάτι ακόμα, ρε αδέρφια! Μια φορά εμπιστευτήκαμε ως Έλληνες ένα πιτσιρικά και κατακτήσαμε ολόκληρη την Οικουμένη, το ξεχάσατε; Άλλοι γέροι τότε, άλλοι δάσκαλοι…